Nếu phân tích nguyên nhân từ zona ,nó là vết phòng nước. Zona phát sinh từ điểm trung tâm cơ thể sang bên trái, bên phải, chỉ 1 hướng. Bệnh zona được biết là phát sinh với tiêu chuẩn tỉ lệ có bệnh cả đời ,cứ 3 người thì có 1 người mắc. đối với dân số sống đến 85 tuổi được biết phát bệnh gần 50% , đặc biệt bệnh nhân trên 50 tuổi nhiều.
Thực tế thì theo kết quả thống kê của cổng thông tin điện tử naver tiêu biểu trong nước vào năm ngoái ,xuất hiện từ khóa tìm kiếm nhiều nhất là 'bệnh zona' ở bách khoa tri thức- dịch vụ từ điển bách khoa với người sử dụng 50 tuổi. Thêm nữa, bệnh zona được lên vị trí thứ 2 tên từ tiêu đề được toàn bộ người sử dụng naver xem nhiều nhất năm 2022.
Bệnh zona là bệnh đáng sợ. Nếu xem tiền lệ mà người viết bị zona khoảng 10 năm trước thì nỗi đau vẫn còn nhớ rõ. Vào trước 2~3 ngày nổi zona, xuất hiện cảm cúm toàn thân mệt mỏi và ngứa đến mức không ngủ được. Sau đó, phát ban đỏ nổi lên 1 hướng xuất phát từ điểm trung tâm cơ thể .Bệnh zona nổ 'bôm bốp' ngay cả trong tác động yếu , phát sinh chứng đau từ khi đó. Chứng đau tác giả trải qua là ' cảm giác bỏng rát như cháy trong lửa'. May mắn là trong vòng 72 giờ đã uống thuốc kháng virut nên không có di chứng khác nhưng nếu cơ thể vẫn mệt nhiều thì vị trí có sẹo zona ngứa. Nhưng kinh nghiệm của người viết là rất nhỏ.
■Tiêm thuốc kháng virut trong 72 giờ là 'cốt yếu'
Bệnh zona phát sinh do virut zona thủy đậu (VZV) tái hoạt động- loại virut mà đã tiêm trong cơ thể khi còn bé hay khi miễn dịch giảm. Zona phát sinh nhiều nhất trong phần da eo và ngực, chủ yếu xuất hiện cả zona mắt gây tổn thương thị lực hay xâm lấn dây thần kinh số 5.
Đặc biệt,bệnh zona gây chứng đau nhiều cùng với phát ban, chứng đau giống như bị điện giật, cảm giác như bị cháy hay kim đâm, tổn thương
Zona có thể phát sinh trong tất cả độ tuổi. Trong số đó thì tỉ lệ phát bệnh rất cao ở độ tuổi trên 50. Thực tế , theo viện đánh giá thẩm định bảo hiểm sức khỏe thì năm 2021 trong 10 người bệnh nhân trong nước , có trên 6 người trên 50 tuổi.
Nguyên nhân phát bệnh zona tiêu biểu là suy giảm miễn dịch do lão hóa .Thêm nữa, năm ngoái kết quả nghiên cứu được phát biểu rằng nhiễm covid 19 có thể tăng nguy hiểm phát bệnh zona ở người trưởng thành trên 50 tuổi. Theo nghiên cứu tương đương thì người trưởng thành trên 50 tuổi đã mắc covid được xác nhận nguy hiểm phát sinh zona tăng 15% so với người trưởng thành trên 50 tuổi mà chưa mắc covid . Thêm nữa, trong trường hợp có tiền sử nhập viện do covid 19 thì nguy hiểm đó tăng 21%.
Bệnh zona có chứng đau nghiêm trọng ngay cả phát ban, vấn đề lớn nhất là di chứng. Ngay cả sau khi phát ban biến mất thì chất lượng sống giảm do bệnh biến chứng đa dạng. Bệnh biến chứng tiêu biểu phát sinh từ 10~18% bệnh nhân do 'đau thần kinh sau zona.
Theo kết quả nghiên cứu thì sau bệnh zona thì mức độ đau thần kinh xuất hiện cao hơn so với đau bão. Ngoài ra, chứng đau có thể được duy trì từ vài tuần đến nhiều năm ▲ mệt mãn tính ▲ rối loạn giấc ngủ ▲ lười ăn ▲ chứng trầm cảm..., trường hợp nghiêm trọng hội chứng đau mãn tính khó điều trị có thể trở lên trầm trọng hơn.
Xâm lấn nhãn cầu HZO) phát sinh từ 10~25% bệnh nhân bệnh zona là bệnh biến chứng tiêu biểu. Xâm lấn nhãn cầu do bệnh zona có thể gây ra chứng đau liên tục và sẹo mặt, mất thị lực... Ngoài ra, có thể xuất hiện nhiều biến chứng đa dạng như : tê liệt thần kinh , viêm màng não, viêm phổi, khó bài liệu...do viêm lần 2 vi khuẩn
Theo đó, sau khi chẩn đoán zona thì phải truyền thuốc kháng virut trong 72 giờ. Sau 72 giờ nếu bắt đầu truyền thì có thể giảm hiệu quả điều trị.
■Vacxin zona tái tổ hơp gen, hiệu quả phòng tránh 97.2%
May mắn thay , zona là bệnh có khả năng dự phòng .Trước tiên thì để phòng tránh zona thì cần nâng cao miễn dịch như tập thể dụng, thói quen sinh hoạt theo quy tắc... và phải nỗ lực tránh mệt mỏi, làm việc quá sức , mệt mỏi mãn tính....
Tuy nhiên, phương pháp hiệu quả nhất là tiêm phòng. đặc biệt người lớn trên 50 tuổi hay người miễn dịch giảm ,so với người bình thường có khả năng tái phát zona cao thì cần quan trọng tiêm phòng vacxin cao hơn so với người bình thường .Trường hợp tiêm vacxin sống cơ bản hay đau zona thì được khuyến cáo tiêm vacxin bất hoạt zona
Gần đây, vacxin zona( vacxin bất hoạt) tái tổ hợp di truyền được xuất ra thị trường có khả năng tiêm cả với người giảm miễn dịch trên 18 tuổi dự kiến nâng cao hay tăng nguy hiểm zona do ức chế miễn dịch, người giảm miễn dịch do điều trị hay bệnh như bệnh nhân cấy ghép nội tạng thể rắn, ung thư thể đặc, người cấy tế bào tạo huyết tự thân...trường hợp người trưởng thành trên 50 tuổi thì có hiệu quả phòng tránh khoảng 97.2% khi tiêm lần 2
